Şanzıman vites kutusu olarak da adlandırılır, motordan aldığı gücü tekerleklere iletir. Şanzıman yağı, şanzıman çalışırken dişlilerin birbirine sürtünerek aşınmasını engeller. Yağ sayesinde, aşınma en aza inerken, şanzıman verimli bir şekilde çalışır. Şanzıman yağ değişimi belli aralıklarla yapılması gerekir. Şanzımanın başka önemli görevleri de vardır. Aracın geri gitmesini, ilerlemesini, hızın sabit kalmasını ve arabanın hızı arttığında yakıt tasarrufu sağlar. Üç çeşit şanzıman bulunur:
Şanzıman, vites, mil ve dişliden oluşur. Bu parçalar aracın hareket kabiliyetini sağlar. Arızalanmasının sebebi vitesin yanlış değiştirilmesidir. Şanzımana uygun yağ seçimi yapılmalıdır. Şanzıman yağ değişimi süresi, aracın kullanma kılavuzunda yazar.
Şanzıman yağı değişimi kontrol edilmelidir. Yağ oranı eksildiği sürece araca zarar verir. Bir araçta 3-4 litre arasında yağ olmalıdır. Eğer yağ 1 litre kalırsa, araç problem yaşamadan çalışır. Ancak 1 litreden daha az olması ciddi sorunlara yol açabilir. Vites değiştirirken araç zorlanıyorsa, kaçaktan sızan yağ arabanın altına akıyorsa vakit kaybetmeden servise gitmek gerekir. Otomatik arabalarda durum biraz daha farklıdır. Şanzıman yağ değişim çubuğu ile kontrol sağlanabilir. Çubuğu çektiğinizde, gösterge minimumun altında ise yağın değişmesi gerekir.
Yağın seviyesi kadar rengi de önemlidir. Rengi kahverengi olmamalı, kırmızı olmalıdır. Eğer renk kahverengi ise yeni yağ değişimi yapılması gerekir. Çubuğu çektiğiniz de üzerinde tortu varsa, şanzımanda bir sorun olabilir. Şanzıman yağ değişimi ve kontrolü için yetkili bir servise başvurmak gerekir. Bu aşamaya gelmeden önce aracın periyodik bakımında şanzıman yağ değişimi yapılacaktır. Her markanın özellikleri farklı olduğu için, değişim süreleri de farklılık gösterir. Kullanım kılavuzunda ne zaman değişmesi gerektiği yazar. Ancak kitapçık yoksa, ilgili markanın müşteri hizmetlerinden öğrenilebilir. Ya da servisten yardım alınır.
Şanzıman yağ değişimi yöntemleri iki türlüdür. İlk yöntem klasik değiştirme yöntemidir. İşleme yağın tapası açılarak başlanır. Ardından şanzımandaki yağ boşaltılır ve yeni yağ konur. Ancak bu işlemi yaparken otomatik şanzımandaki yağa ulaşılamaz. Ulaşılamadığı için, tork konvertörü içinde kalan yağ yeni yağa karışır ve kirletir. Bu yüzden bu yöntem kullanılacaksa, tüm parçaların sökülmesi ve temizlenmesi gerekir. Diğer yöntem otomatik makinelerle gerçekleştirilir. Bu makineler, şanzıman açılmadan tork konvertörüne kadar inerek tüm yağı değiştirir. Ayrıca şanzımanı sökmeden temizlenebilir. Kısaca otomatik makineler, şanzımanın içindeki atık yağı vakumlar ve yeni yağı pompalar.
Genel olarak manuel araçlarda şanzıman yağ değişimi yapılamaz şeklinde bir kanı vardır. Ancak vites değiştirirken bir farklılık hissedildiğinde mutlaka gösterilmesi gerekir. Özellikle 1.viteste yaşanan bu problem, geri viteste de yaşanabilir. Bu uyarılar, şanzıman içindeki yağın istenilen kalitede olmadığını gösterir. Otomatik arabalar için; 60.000, 80.000, 100.000 ve 12.000. kilometrelerde bir vites kutusunun yağı değiştirilmelidir. Ya da değişim 4 yılda bir yapılmalıdır. Bunun sebebi yağın akışkanlığının bu süre zarfında kaybolmasıdır. Araç kullanılmasa dahi bu süre dikkate alınmalıdır. Seçilen yağın kalitesi yüksek olmalıdır.
Şanzıman yağ değişim fiyatları, manuel ve otomatik arabalara göre değişiklik gösterir. Manuel araçlarda 1 litre yağ üzerinden fiyat belirlenirken, otomatik arabalarda şanzımanın tipine göre yağın litre fiyatı değişiklik gösterir. Aracın kapasitesine göre yağ konur. Kaç litre kapasitesi olduğunu, yine aracın kitapçığından öğrenilebilir. Ya da fiyat almak için aracına markasına uygun bir teknik servisten bilgi ve yardım alınabilir.